Д. Цэнджавын туужуудын төрөл зүйлийн асуудлууд // Бурятский язык и литература в школе. - 2025. №2. . - С. 82-93.

Д. Цэнджавын туужуудын төрөл зүйлийн асуудлууд

DOI: 10.18101/3033-1310-2025-2-82-93 УДК: 821.512.36.0

Монгол улсын соёлын гавьяат зүтгэлтэн, МЗЭ болон Д. Нацагдорж, С. Буяннэмэхийн шагналт Долгорын Цэнджав // Утга зохиол судлал шинжлэл. 2017. Дугаар 7 монголын хүүрнэл зохиолын төрөлд өөрийн гэсэн байр сууриа эзэлсэн уран бүтээлчийн нэг юм. Тэрбээр шинэ зуун гаснаас хойш цөөнгүй тууж туурвисан бөгөөд 2014 онд “Хөх жавар” /1995/, “Тэнгэрт хальсан тоос” /2014/, “Өнцөгдсөн сэнтий” /2013/, “Цахарын хар шуурга” /2007/, “Гүн тайгын манан” /1996/, “Тал сар” /2014/, “Маргааш л дайн эхэлчих юм шиг 1080 хоног минь” /2007/ гэсэн туужуудаас бүрдсэн түүврээ хэвлүүлэн олны хүртээл болгоод чамгүй хугацаа өнгөрчээ. Эдгээр туужаас манай эрдэмтэн, судлаачдын” (доктор Б. Хишигсүх, доктор П. Батхуяг, доктор Ч. Чимэгбаатар, доктор П. Яньдий...) хараанд өртөж чамгүй магтаал сайшаал хүртсэн бүтээлийн нэг нь “Хөх жавар тууж юм. 2016 онд судлаач Ч. Чимэгбаатар “Хоёр туужиийн туурвил зүйн онцлог” гэсэн сэдвээр шүүмж судлалын өгүүлэл бичиж, үүндээ “Хөх жавар”, “Тэнгэрт хальсан тоос” туужийн бичлэгийн хэв маягийг нь тодорхойлж, санал дүгнэлтээ дэвшүүлсэн байдаг. Бид энэ удаа эрдэмтэн, зохиолч Д. Цэнджавын туужуудын төрөл зүйлийн онцлогийг тодруулахаар зорьсон юм.

төрөл зүйл, сэтгэл зүйн тууж, түүхэн тууж, эссэ тууж, дүр.

Батсайхан. О. Хятад, Орос, Монгол гурван улсын 1915 оны Хиагтын гэрээ. Улаанбаатар: 2013. 404 тал.

Батсайхан О. Монголын сүүлийн хаан Богд Жавзандамба Хутагт. Улаанбаатар: 2008. 290–292 тал.

Галбаатар. Д. Уран зохиолын онолын ойлголт нэр томьёоны тайлбар толь. Токио: 2002. 540 тал.

ХХ зууны монголын уран зохиол судлалын дээж бичиг // С. Дулам Түүхэн ба баримтат зохиолыг ургуулан бодохуйд. Улаанбаатар: 2007. 195 тал.

Кимбалл Ж. Д. Дайчин бүсгүй // Архелогийн олдвороор олдсон түүхийн дурсгалууд. Улаанбаатар: 2002. 223–226 тал.

Хатан цадиг // До. Цэнджав. Суудал өнцөгдсөн сэнтий. Улаанбаатар: 2014. 45 тал.

Утга зохиолын судлал шинжлэл // До. Цэнджавын шинжлэл. Улаанбаатар: 2017. 7 тал.

Цэвэл Я. Монгол хэлний товч тайлбар толь. Улаанбаатар: 1966. 329 тал.

Цэнд-Аюуш Ши. Монгол тууж. Улаанбаатар: 1981. 7–8 тал.

Яньдий П. Уран зохиол ба ёс зүй. Улаанбаатар: 2016. 115 тал.

Цэнджав До. Гүн тайгын манан: шилмэл туужууд. Улаанбаатар: 2017. 78 тал.

Цэнджав До. Маргааш л дайн эхэлчих юм шиг 1080 хоног минь // Тэнгэрт хальсан тоос: шилмэл туужууд. Улаанбаатар: 2014. 613 тал.

Цэнджав До. Хөх жавар // Тэнгэрт хальсан тоос: шилмэл туужууд. Улаанбаатар: 2014. 12 тал.

Цэнджав До. Тэнгэрт хальсан тоос // Тэнгэрт хальсан тоос: шилмэл туужууд. Улаанбаатар: 2014. 155–156 тал.

Цэнджав До. Тал сар // Тэнгэрт хальсан тоос: шилмэл туужууд. Улаанбаатар: 2014. 590–591 тал.

Цэнджав До. Цахарын хар шуурга // Тэнгэрт хальсан тоос: шилмэл туужууд. Улаанбаатар: 2014. 245-тал.