Вестник БГУ. Филология
Библиографическое описание:
ОТРАЖЕНИЕ НЕКОТОРЫХ ЭТНОКУЛЬТУРНЫХ ЭЛЕМЕНТОВ В БУРЯТСКИХ И МОНГОЛЬСКИХ ИДИОМАХ // Вестник БГУ. Филология. - 2025. №2. . - С. 32-40.
Заглавие:
ОТРАЖЕНИЕ НЕКОТОРЫХ ЭТНОКУЛЬТУРНЫХ ЭЛЕМЕНТОВ В БУРЯТСКИХ И МОНГОЛЬСКИХ ИДИОМАХ
Финансирование:
Коды:
Аннотация:
Статья посвящена исследованию особенностей отражения быта, форм хозяйствования, жизненного опыта и мировоззрения бурят в идиомах. Своеобразное проявление элементов материальной культуры в устойчивых выражениях показывает тесную связь материального и духовного. Смысл идиом не является простой суммой значений составляющих их слов, как в свободных словосочетаниях. Поэтому анализ идиоматических выражений требует более глубокого и пристального внимания в изучении особенностей быта, хозяйства, представлений об окружающем мире, верований народа — носителя языка, его отношения ко всему этому. Используя предметы повседневного обихода в качестве образов в устойчивых сочетаниях, буряты выделяют наиболее характерные, яркие их черты и способы употребления. Представленный в работе материал и его интерпретация требуют обращения к истории этноса, духовной и материальной культуре. Это становится предметом этно-лингвистики, находящейся на стыке лингвистики, фольклористики, этнологии, этнографии. Большой объем идиоматического материала, представленного в языке, невозможно охватить в одной статье. Существует настоятельная необходимость в дальнейшем этнолингвистическом исследовании идиом бурят в Монголии.
Ключевые слова:
идиома, язык, этническая принадлежность, культура, способы хозяйствования, по-знание.
Список литературы:
1. Бабуев С. Д., Бальжинимаева Ц. Ц. Буряад зоной урданай hуудал байдалай тайлбари толи. Улан-Үдэ: Бэлиг, 2004. 351 х.
2. Бардамова Е. А., Харанутова Д. Ш. Пустота в пространстве лингвокультурных ценностей // Вестник Бурятского государственного университета. 2023. № 4. С. 59–65. Текст: непосредственный.
3. Баянсан Ж. Соёл, хэл, үндэстний сэтгэлгээ. Улаанбаатар: МУИС-ийн хэвлэх үйлдвэр, 2016. 227 х.
4. Гантогтох Г. Буриад аялгууны толь. Улаанбаатар: Бэмби сан, 2011. 720 х.
5. Есенова Т. С. Концепт нγγдл / кочевье в лингвокультуре калмыков // Вестник Бурятского государственного университета. 2023. № 4. С. 51–58. Текст: непосредствен-ный.
6. Монгол Улсын шинжлэх ухааны академи. Түүхийн хүрээлэн. Монгол Улсын угсаатны зүй. Халхын угсаатны зүй. Боть I. Эрхэлсэн С. Бадамхатан, Г. Цэрэнханд. Улаанбаатар: Монсудар, 2012. 536 х.
7. Монгол соёл иргэншил судлал / Г. Нандинбилиг, С. Дулам [ба бус.]. Улаанбаатар: МУИС Пресс, 2020. 448 х.
8. Нансалмаа. Н. Тархи, хэл, ухамсар. Улаанбаатар: МУИС Пресс, 2020. 330 х.
9. Нямбуу Х. Монголын угсаатны зүйн удиртгал. Улаанбаатар: Сурах бичиг, хүүхдийн номын хэвлэлийн газар, 1992. 192 х.
10. Оюунтунгалаг А. Монгол Улсын буриадууд. Улаанбаатар: МGL DESIGN, 2008. 224 х.
11. Өнөрбаян Ц. Орчин цагийн монгол хэлний үйл үг бүтэх ёс. Улаанбаатар, 2000. 174 х.
12. Самбуудорж О. Үг, үгийн гарал, хэлц үг судлал. Улаанбаатар: Соёмбо принтинг, 2020. 244 х.
13. Сундуева Е. В., Одмандах М. Этнокультурные связи русских и бурят в Монголии. URL: https://doi.org/10.30853/manuscript.2019.10.20 (дата обращения: 12.10.2020). Текст: электронный.
14. Монгол хэлний өвөрмөц хэлцийн толь / Сүлд-Эрдэнэ, Уянга, Нямаа, Баасанбат, Баярсайхан.. Улаанбаатар: Монсудар, 2011. 343 х.
15. Тагарова Т. Б. Фразеологический словарь бурятского языка. Иркутск: Изд-во ИГУ, 2014. 565 с. Текст: непосредственный.
16. Тодаева Б. Х. Словарь языка ойратов Синьцзяна. Элиста: Калм. кн. изд-во, 2001. 496 с. Текст: непосредственный.
17. Цог-Очир А. Зүйрлэлийн танин мэдэхүйн онол МУБИС // Монгол судлалын чуулган эрдэм шинжилгээний бичиг. Улаанбаатар: Жиком Пресс, 2016. 218 х.
18. Цолоо Ж., Рэгзэндорж Р. Монгол улсын буриад-монголчууд, Угсаатны зүй — хэл шинжлэлийн тэмдэглэл. Улаанбаатар: Угалз ХХК, 2005. 183 х.
19. Цэвэл Я. Монгол хэлний товч тайлбар толь. Улаанбаатар: Хэвлэлийн комбинат, 1966. 911 х.
20. Цэвээн Ж., Жамсрангийн Цэвээний замын тэмдэглэлүүд 1903–1910 он / орчуулсан Д. Бадамням. Улаанбаатар: Адмон принтинг, 2014. 408 х.
21. Цыбенова Ч. С. Семантика цветолексемы кара/черный в тувинском языке // Вестник Бурятского государственного университета. 2023. № 3. С. 41–47. Текст: непосредственный.
22. Цэрэнханд Г. Монгол ахуй, угсаа соёлын судалгаа. Бүтээлийн түүвэр. Улаанбаатар: Адмон принтинг, 2015. 572 х.
23. Черемисов К. М. Бурятско-русский словарь. Москва: Советская энциклопедия, 1973. 803 с. Текст: непосредственный.
24. ШУА. Хэл зохиолын хүрээлэн. Монгол ардын ертөнцийн гурав / эмхэтгэсэн Э. Пүрэвжав, С. Энхжаргал. Улаанбаатар: Содпресс, 2012. 219 х.
25. Энхбаяр С. Утга зохиолын ерөнхий онол, туурвил зүй. Улаанбаатар, 2019. 613 х.
2. Бардамова Е. А., Харанутова Д. Ш. Пустота в пространстве лингвокультурных ценностей // Вестник Бурятского государственного университета. 2023. № 4. С. 59–65. Текст: непосредственный.
3. Баянсан Ж. Соёл, хэл, үндэстний сэтгэлгээ. Улаанбаатар: МУИС-ийн хэвлэх үйлдвэр, 2016. 227 х.
4. Гантогтох Г. Буриад аялгууны толь. Улаанбаатар: Бэмби сан, 2011. 720 х.
5. Есенова Т. С. Концепт нγγдл / кочевье в лингвокультуре калмыков // Вестник Бурятского государственного университета. 2023. № 4. С. 51–58. Текст: непосредствен-ный.
6. Монгол Улсын шинжлэх ухааны академи. Түүхийн хүрээлэн. Монгол Улсын угсаатны зүй. Халхын угсаатны зүй. Боть I. Эрхэлсэн С. Бадамхатан, Г. Цэрэнханд. Улаанбаатар: Монсудар, 2012. 536 х.
7. Монгол соёл иргэншил судлал / Г. Нандинбилиг, С. Дулам [ба бус.]. Улаанбаатар: МУИС Пресс, 2020. 448 х.
8. Нансалмаа. Н. Тархи, хэл, ухамсар. Улаанбаатар: МУИС Пресс, 2020. 330 х.
9. Нямбуу Х. Монголын угсаатны зүйн удиртгал. Улаанбаатар: Сурах бичиг, хүүхдийн номын хэвлэлийн газар, 1992. 192 х.
10. Оюунтунгалаг А. Монгол Улсын буриадууд. Улаанбаатар: МGL DESIGN, 2008. 224 х.
11. Өнөрбаян Ц. Орчин цагийн монгол хэлний үйл үг бүтэх ёс. Улаанбаатар, 2000. 174 х.
12. Самбуудорж О. Үг, үгийн гарал, хэлц үг судлал. Улаанбаатар: Соёмбо принтинг, 2020. 244 х.
13. Сундуева Е. В., Одмандах М. Этнокультурные связи русских и бурят в Монголии. URL: https://doi.org/10.30853/manuscript.2019.10.20 (дата обращения: 12.10.2020). Текст: электронный.
14. Монгол хэлний өвөрмөц хэлцийн толь / Сүлд-Эрдэнэ, Уянга, Нямаа, Баасанбат, Баярсайхан.. Улаанбаатар: Монсудар, 2011. 343 х.
15. Тагарова Т. Б. Фразеологический словарь бурятского языка. Иркутск: Изд-во ИГУ, 2014. 565 с. Текст: непосредственный.
16. Тодаева Б. Х. Словарь языка ойратов Синьцзяна. Элиста: Калм. кн. изд-во, 2001. 496 с. Текст: непосредственный.
17. Цог-Очир А. Зүйрлэлийн танин мэдэхүйн онол МУБИС // Монгол судлалын чуулган эрдэм шинжилгээний бичиг. Улаанбаатар: Жиком Пресс, 2016. 218 х.
18. Цолоо Ж., Рэгзэндорж Р. Монгол улсын буриад-монголчууд, Угсаатны зүй — хэл шинжлэлийн тэмдэглэл. Улаанбаатар: Угалз ХХК, 2005. 183 х.
19. Цэвэл Я. Монгол хэлний товч тайлбар толь. Улаанбаатар: Хэвлэлийн комбинат, 1966. 911 х.
20. Цэвээн Ж., Жамсрангийн Цэвээний замын тэмдэглэлүүд 1903–1910 он / орчуулсан Д. Бадамням. Улаанбаатар: Адмон принтинг, 2014. 408 х.
21. Цыбенова Ч. С. Семантика цветолексемы кара/черный в тувинском языке // Вестник Бурятского государственного университета. 2023. № 3. С. 41–47. Текст: непосредственный.
22. Цэрэнханд Г. Монгол ахуй, угсаа соёлын судалгаа. Бүтээлийн түүвэр. Улаанбаатар: Адмон принтинг, 2015. 572 х.
23. Черемисов К. М. Бурятско-русский словарь. Москва: Советская энциклопедия, 1973. 803 с. Текст: непосредственный.
24. ШУА. Хэл зохиолын хүрээлэн. Монгол ардын ертөнцийн гурав / эмхэтгэсэн Э. Пүрэвжав, С. Энхжаргал. Улаанбаатар: Содпресс, 2012. 219 х.
25. Энхбаяр С. Утга зохиолын ерөнхий онол, туурвил зүй. Улаанбаатар, 2019. 613 х.
Статья.pdf